سندرم متابولیک چیست؟
سندرم متابولیک به مجموعه ای از علائم گفته می شود که باعث افزایش بروز ریسک مشکلات قلبی، سکته و دیابت نوع 2 می شود. این بیماری شامل افزایش فشار خون، افزایش قند خون، چاقی شکمی و اختلال کلسترول و تری گلیسیرید در خون می شود.
بدن در ظاهر گلابی شکل و بدن سیب شکل
افرادی که به سندرم متابولیک مبتلا هستند معمولا دارای بدن در اصلاح به شکل سیب هستند، به این معنی که کمر بزرگتری دارند و حجم چربی زیادی در اطراف شکم وجود دارد. به نظر می رسد افرادی که بدن گلابی شکل دارند (حجم زیاد چربی دور لگن و باسن) کمتر در معرض دیابت، مشکلات قلبی و علائم سندرم متابولیک هستند. درصورتیکه فقط یکی از علائم سندرم متابولیک در فرد وجود داشته باشد (بخش علائم را در ادامه ببینید)، به معنی ابتلا به بیماری نیست اما فرد را برای ابتلا چندین برابر مستعدتر می کند.
علائم و نشانه ها
بیشتر اختلالات مرتبط با سندرم متابولیک علامت یا علائم اختصاصی ندارند. یکی از نشانه های قابل توجه وجود دور کمر (شکم) بزرگ در افراد است. درصورتیکه فرد دارای علائمی نظیر تشنگی زیاد، پر ادراری، خستگی یا تاری دید باشد می بایست از نظر ابتلا به سندرم متابولیک (علائم ابتلا به دیابت) مورد بررسی قرار گیرد.
علل بروز سندرم متابولیک
ابتلا به سندرم متابولیک با افزایش وزن و بی تحرکی ارتباط مستقیم دارد. همچنین ابتلا به سندرم متابولیک ارتباط نزدیکی با مقاومت به انسولین در بدن دارد. به طور طبیعی بدن انسان بعد از مصرف غذا را به قند قابل استفاده تبدیل می کند و انسولین یکی از هورمون های بدن است که قند را برای تولید انرژی وارد سلول می کند. در افراد مبتلا به مقاومت به انسولین سلول ها به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی دهند و گلوکز نمی تواند به راحتی وارد سلول ها شود، در نتیجه قند خون حتی با افزایش میزان تولید انسولین در بدن در خون بالا رفته و نمی تواند وارد سلول ها شود.
ریسک فاکتورها
ریسک فاکتورهای زیر احتمال ابتلا به بیماری سندرم متابولیک را در افراد افزایش می دهد:
سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به بیماری افزایش می یابد.
چاقی: چاقی به خصوص چربی زیاد ناحیه شکم احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهد.
دیابت: درصورت ابتلا به دیابت بارداری یا سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت احتمال بروز سندرم متابولیک افزایش می یابد.
سایر بیماری ها: بیماری های سندرم تخمدان پلی کیستیک (کیست تخمدان)، کبد چرب و آپنه تنفسی احتمال ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهد.
بیماری های مرتبط با سندرم متابولیک
درصورت ابتلا به بیماری سندرم متابولیک احتمال ابتلا به موارد زیر افزایش می یابد:
- دیابت نوع 2: درصورتیکه سبک زندگی فرد تغییر نکند، مقاومت به انسولین به سوی ابتلا به دیابت نوع 2 پیش می رود.
- بیماری های قلبی-عروقی: بالا بودن کلسترول و فشار خون می تواند باعث ایجاد پلاک در رگ های خونی شوند. این پلاک ها با انسداد عروق می توانند در طولانی مدت منجر به بروز سکته و مشکلات قلبی شوند.
پیشگیری از ابتلا به سندرم متابولیک
اصلاح سبک زندگی و رعایت سبک زندگی سالم می تواند از ابتلا به بیماری سندرم متابولیک پیشگیری کند. مهم ترین این موارد شامل موارد زیر می باشد.
- داشتن حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی موثر در روز
- مصرف مقادیر کافی میوه، سبزیجات، غلات کامل و نوشیدن آب کافی در طول شبانه روز
- محدود کردن مصرف نمک و چربی های اشباع در غذاها
- توجه به وزن
- عدم مصرف سیگار
رفرانس:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/metabolic-syndrome/symptoms-causes/syc-20351916
